Τα νέα μέτρα που τέθηκαν σε ισχύ από το Σάββατο 07.11.2020 και ώρα 06:00 π.μ. με κυριότερο αυτό της καθολικής απαγόρευσης κυκλοφορίας (lockdown) επιφέρει επιπτώσεις αλλά και πρόσθετες υποχρεώσεις για τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους αυτών σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Ακολούθως παρατίθενται τα καίρια σημεία που οφείλουν να γνωρίζουν οι επιχειρήσεις αναφορικά με τους εργαζόμενους τους.
Συγκεκριμένα:
1. Επιχειρήσεις με αναστολή λειτουργίας κατ’ εντολή δημόσιας αρχής
Οι συμβάσεις εργασίας των εργαζόμενων των επιχειρήσεων αυτών τίθενται σε αναστολή,
- είτε για το διάστημα από 03.11.2020 έως και 30.11.2020 στις περιφερειακές ενότητες της Θεσσαλονίκης και των Σερρών
- είτε από 07.11.2020 έως και 30.11.2020 για την υπόλοιπη ελληνική επικράτεια.
Μόνο για το μήνα Νοέμβριο, οι εργαζόμενοι δικαιούνται αποζημίωση ειδικού σκοπού με βάση υπολογισμού το ποσό των € 800,00 εφάπαξ (αντί των € 534,00 που υφίστατο του προηγούμενους μήνες) ενόψει εορτών Χριστουγέννων. Το μέτρο καλύπτει όλους τους εργαζόμενους που έχουν προσληφθεί μέχρι και την 04.11.2020.
Οι εργαζόμενοι για το διάστημα που βρίσκονται σε αναστολή σύμβασης εργασίας ασφαλίζονται κανονικά όπως αν εργάζονταν, επί του ονομαστικού τους μισθού, και το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών καλύπτεται από το κράτος. Κατά συνέπεια, εργαζόμενος με αναστολή σύμβασης εργασίας το διάστημα 03.11.2020 -30.11.2020 θα λάβει αποζημίωση ειδικού σκοπού για τις 28 ημέρες, ήτοι € 747,00 ενώ εργαζόμενος με αναστολή το διάστημα 07.11.2020 – 30.11.2020 θα λάβει για τις 24 ημέρες, δηλαδή το ποσό των € 640,00.
Για το διάστημα που τίθενται σε αναστολή συμβάσεις εργασίας των εργαζόμενων, απαγορεύεται να προβούν σε απολύσεις οι εργοδότες και αν το πραγματοποιήσουν, αυτές θεωρούνται άκυρες.
Οι επιχειρήσεις με αναστολή λειτουργίας κατ’ εντολή δημόσιας αρχής, θα πρέπει:
- να υποβάλλουν τις υπεύθυνες δηλώσεις για τις αναστολές συμβάσεων εργασίας το διάστημα 15.11.2020-24.11.2020. Σε αυτό το διάστημα θα επιτρέπεται και η υποβολή των ορθών επαναλήψεων υποβολής υπεύθυνων δηλώσεων.
- Οι εργαζόμενοι τους να υποβάλλουν υπεύθυνες δηλώσεις από πλευράς τους σε περίπτωση που τίθενται για πρώτη φορά σε αναστολή, ανεξαρτήτως προσώπου εργοδότη ή θέλουν να αλλάξουν τον τραπεζικό λογαριασμό ή άλλα στοιχεία από αυτά που έχουν ήδη δηλώσει την προηγούμενη φορά, κατά το διάστημα από 15.11.2020 έως και 24.11.2020.
Οι πληρωμές της αποζημίωσης ειδικού σκοπού για τους εργαζόμενους των κλειστών επιχειρήσεων βάσει ΚΑΔ θα πραγματοποιηθούν από 27.11.2020 έως και 03.12.2020.
Επιπλέον, για τις επιχειρήσεις που αναστέλλεται η λειτουργία τους με εντολή δημόσιας αρχής, δίνεται η δυνατότητα αναστολής πληρωμής των δόσεων ρυθμισμένων ασφαλιστικών οφειλών, πληρωτέων τον μήνα Νοέμβριο. Η αποπληρωμή τους μετατίθεται σε αντίστοιχες δόσεις, στο τέλος της ισχύουσας ρύθμισης.
2. Επιχειρήσεις πληττόμενες βάσει των διευρυμένων ΚΑΔ Απριλίου
Βάσει της διευρυμένης λίστας με ΚΑΔ επιχειρήσεων μηνός Απρίλιου, επιχειρήσεις που θεωρούνται πληττόμενες μπορούν να θέσουν μέρος ή το σύνολο του προσωπικού τους σε αναστολή σύμβασης εργασίας για μέρος ή και ολόκληρο το μήνα Νοέμβριο.
Οι εργαζόμενοι που τίθενται σε αναστολή, λαμβάνουν επίσης αποζημίωση ειδικού σκοπού με βάση υπολογισμού το ποσό των € 800,00 οι ασφαλιστικές τους εισφορές στο σύνολό τους καλύπτονται για το διάστημα αυτό από το κράτος, υπολογιζόμενες επί του ονομαστικού τους μισθού.
Έτσι, εργαζόμενος σε πληττόμενη επιχείρηση βάσει ΚΑΔ που έχει τεθεί σε αναστολή από 01.11.2020 (αφορά επιχειρήσεις που εντάσσονται στους κλάδους του τουρισμού, των μεταφορών και του αθλητισμού) θα λάβει € 800,00 ή την αναλογία επί των 800 ευρώ για τις ήμερες του Νοέμβριου που είναι σε αναστολή (για τις υπόλοιπες επιχειρήσεις που θεωρούνται πληττόμενες από τις 07.11.2020.)
Για τις πληττόμενες επιχειρήσεις που θέτουν τους εργαζόμενους τους σε καθεστώς αναστολής απαγορεύεται να προβούν σε απολύσεις κι αν τις πραγματοποιήσουν αυτές είναι άκυρες καθώς και ισχύει και η ρήτρα διατήρησης του υφιστάμενου αριθμού εργαζομένων για ένα μήνα μετά την ενεργοποίηση των αναστολών.
Οι πληττόμενες επιχειρήσεις, θα πρέπει:
- να υποβάλλουν τις υπεύθυνες δηλώσεις για τις αναστολές συμβάσεων εργασίας το διάστημα 15.11.2020-07.12.2020. Σε αυτό το διάστημα θα επιτρέπεται και η υποβολή των ορθών επαναλήψεων υποβολής υπεύθυνων δηλώσεων.
- Οι εργαζόμενοι τους να υποβάλλουν υπεύθυνες δηλώσεις από πλευράς τους σε περίπτωση που τίθενται για πρώτη φορά σε αναστολή, ανεξαρτήτως προσώπου εργοδότη ή θέλουν να αλλάξουν τον τραπεζικό λογαριασμό που έχουν ήδη δηλώσει την προηγούμενη φορά, κατά το διάστημα από 15.11.2020 έως και 07.12.2020.
Οι πληρωμές της αποζημίωσης ειδικού σκοπού για τους εργαζόμενους των πληττόμενων επιχειρήσεων βάσει ΚΑΔ θα πραγματοποιηθούν από την 07.12.2020 σταδιακά μέχρι τέλος του μήνα.
3. Καταβολή Δώρου Χριστουγέννων
Για όσους εργαζόμενους είχε τεθεί σε αναστολή η σύμβαση εργασίας τους μέσα στο διάστημα από 01.05.2020 έως και 30.11.2020, θα λάβουν ως Δώρο Χριστουγέννων:
- Αναλογία του Δώρου Χριστουγέννων, υπολογιζόμενη επί του ονομαστικού μισθού, για το διάστημα που έχουν εργαστεί κανονικά
- Αναλογία του Δώρου Χριστουγέννων, υπολογιζόμενη επί του ποσού € 534,00 για το διάστημα που έχει τεθεί σε αναστολή η σύμβαση εργασίας τους.
Οι εργοδότες οφείλουν να καταβάλλουν στους εργαζόμενους το σύνολο του ποσού που προκύπτει από τον ανωτέρω υπολογισμό μέχρι την 21η Δεκεμβρίου 2020, ενώ το κράτος θα καταβάλει στον εργοδότη την αναλογία του Δώρου Χριστουγέννων υπολογιζόμενη επί του € 534,00 για το διάστημα της αναστολής (θα περιλαμβάνεται και το σύνολο ασφαλιστικών εισφορών που προκύπτουν).
4. Τηλεργασία
Όλες οι λειτουργούσες επιχειρήσεις ανά την επικράτεια, ανεξάρτητα αν είναι πληττόμενες ή όχι υποχρεούνται να θέσουν το 50% των εργαζομένων τους σε τηλεργασία εφόσον η εργασία τους μπορεί να παρασχεθεί εξ αποστάσεως
Η τηλεργασία προδηλώνεται στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ με το έντυπο 4.1.
Σχετικό παράδειγμα του Υπουργείου Εργασίας αναφέρει:
Σε ασφαλιστική εταιρεία απασχολούνται 50 υπάλληλοι γραφείου και 20 τεχνίτες.
Η εταιρεία υποχρεούται να θέσει σε τηλεργασία τους 25 υπαλλήλους γραφείου οι οποίοι μπορούν να παρέχουν εξ αποστάσεως την εργασία τους, όχι όμως και τους τεχνίτες. Ο υπολογισμός του 50% γίνεται επί του αριθμού των εργαζομένων οι οποίοι μπορούν να παρέχουν την εργασίας τους εξ αποστάσεως.
Επιπρόσθετα, κατά τον ανωτέρω υπολογισμό των εργαζομένων δε λαμβάνονται υπόψη οι εργαζόμενοι των οποίων:
- οι συμβάσεις τελούν σε αναστολή,
- καθώς και οι εργαζόμενοι που τελούν σε κάθε είδους νόμιμη άδεια (όπως μητρότητας, ασθένειας κ.α.).
Επίσης, η διάταξη εφαρμόζεται και σε περιπτώσεις εργαζομένων που ο χρόνος εργασίας τους είναι μοιρασμένος σε εργασία γραφείου και σε εξωτερικές εργασίες, και μόνο στο βαθμό που η εργασία γραφείου δύναται να παρασχεθεί εξ αποστάσεως.
Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης επισύρεται κύρωση 3.000 ευρώ στην επιχείρηση.
5. Διευθέτηση ωραρίου εργασίας στις επιχειρήσεις
Το ωράριο εργασίας των εργαζομένων σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, που εδρεύουν ή έχουν υποκατάστημα στην ελληνική επικράτεια, προσαρμόζεται, υποχρεωτικά, για τον μήνα Νοέμβριο, κατά την έναρξη και λήξη του με τρόπο ώστε ανά μισή ώρα και εντός διώρου να προσέρχονται και να αποχωρούν οι εργαζόμενοι σε σχέση με την έναρξη και τη λήξη, αντίστοιχα, του ωραρίου τους.
Για το χρονικό διάστημα εφαρμογής της συγκεκριμένης ρύθμισης αναστέλλεται η υποχρέωση του εργοδότη να καταχωρεί στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων.
Σε κάθε περίπτωση συνεχίζουν να ισχύουν οι διατάξεις καθώς και η υποχρέωση του εργοδότη για προαναγγελία του χρόνου υπερεργασίας και νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης, πριν την πραγματοποίησή τους, στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ». Η ως άνω προσαρμογή του ωραρίου των εργαζομένων δεν μεταβάλλει το είδος της σύμβασης εργασίας των εργαζομένων αυτών.
6. Μετακινήσεις από και προς την εργασία καθώς και εκτός περιφερειακής ενότητας για επαγγελματικούς λόγους
- Εργαζόμενοι
Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, για την μετακίνηση τους από και προς την εργασία και κατά τη διάρκεια της εργασίας μπορούν να χρησιμοποιούν νομίμως εναλλακτικά και τα δύο έντυπα ως προς την έκδοση της σχετικής βεβαίωσης άδειας κυκλοφορίας, δηλαδή:
- είτε η χειρόγραφη Βεβαίωση τύπου Α΄ (εκτύπωση από το https://forma.gov.gr/), συμπληρωμένη και υπογεγραμμένη από τον εργοδότη, με φυσική σφραγίδα αυτού και παρέχεται, με προσωπική ευθύνη του υπογράφοντος, ή,
- Βεβαίωση Άδειας Κυκλοφορίας για τους Εργαζόμενους από το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ: στο https://eservices.yeka.gr/
Ο εργοδότης δηλώνει το ωράριο εργασίας του εργαζόμενου. Σε περίπτωση που η φύση της εργασίας του εργαζόμενου απαιτεί την κυκλοφορία κατά τη διάρκεια του ωραρίου του, γράφεται στο πεδίο των «Σημειώσεων».
Επίσης, με τις Βεβαιώσεις Άδειας Κυκλοφορίας που εξάγονται από το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ καλύπτονται και οι εκτός των ορίων περιφερειακής ενότητας μετακινήσεις για λόγους εργασίας.
- Μέλη Οργάνων Διοίκησης, Αυτοαπασχολούμενοι και Ελεύθεροι Επαγγελματίες
Για τα Μέλη Οργάνων Διοίκησης και τους Αυτοαπασχολούμενους – Ελ. Επαγγελματίες & Επιτηδευματίες, για την μετακίνηση τους μπορούν να χρησιμοποιούν εναλλακτικά και τους δύο τύπους Βεβαιώσεων Άδειας Κυκλοφορίας, δηλαδή τη Βεβαίωση που εκδίδονται από το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ή τη βεβαίωση τύπου Α.
Το έντυπο συμπληρώνεται πριν την μετακίνηση, καλύπτει το διάστημα που το μέλος Οργάνου Διοίκησης απαιτείται να μετακινηθεί από και προς την εργασία του και κατά τη διάρκεια της εργασίας του και οφείλει να το επιδείξει στα αρμόδια όργανα ελέγχου.
Για όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις ισχύουν τα ακόλουθα:
- Η ταυτοπροσωπία του δηλούντος γίνεται με την επίδειξη της ταυτότητάς ή διαβατηρίου.
Σε περίπτωση δήλωσης ψευδών στοιχείων, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ύψους € 300,00 στον εργαζόμενο και € 500,00 στον εργοδότη καθώς επίσης και όποιος εν γνώσει του δηλώνει ψευδή γεγονότα ή αρνείται ή αποκρύπτει τα αληθινά με έγγραφη υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών. Εάν ο υπαίτιος αυτών των πράξεων σκόπευε να προσπορίσει στον εαυτόν του ή σε άλλον περιουσιακό όφελος βλάπτοντας τρίτον ή σκόπευε να βλάψει άλλον, τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι 10 ετών.
7. Άδεια ειδικού σκοπού για γονείς με τέκνα που φοιτούν στο γυμνάσιο
Συνεχίζει να υφίσταται το μέτρο της άδειας ειδικού σκοπού αλλά πλέον για γονείς με τέκνα που φοιτούν στο γυμνάσιο, καθότι τα δημοτικά σχολεία αλλά και σχολεία ειδική αγωγής σε όλη τη χώρα παραμένουν ανοιχτά.
8. Μείωση ενοικίου 40% σε εργαζόμενους που τελούν σε αναστολή η σύμβαση εργασίας
Οι εργαζόμενοι που τίθενται σε αναστολή σύμβασης εργασίας ανά την επικράτεια δικαιούνται υποχρεωτική μείωση ενοικίου κατά 40% για την κύρια κατοικία τους αλλά και για τη φοιτητική κατοικία των τέκνων τους.
Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθούν και 4 επιπλέον μέτρα που έχουν τεθεί σε ισχύ ήδη από τον Σεπτέμβριο 2020.
9. Εργαζόμενοι που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες
Εργαζόμενοι που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες δύνανται να εργάζονται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας, κατόπιν αιτήματός τους, που διατυπώνεται με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως μέσω τηλεφώνου, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή γραπτού μηνύματος κινητού τηλεφώνου. Σε αυτή την περίπτωση ο εργοδότης οφείλει:
- να αποδεχθεί το αίτημα του εργαζόμενου, εφόσον η εργασία δύναται να παρασχεθεί εξ αποστάσεως.
- Σε περίπτωση που δεν καθίσταται εφικτή η εφαρμογή του αιτήματος για την εξ’ αποστάσεως εργασία, ο εργοδότης λαμβάνει μέτρα, ώστε ο αιτών εργαζόμενος που ανήκει σε ευπαθή ομάδα να μην παρέχει εργασία για την εκτέλεση της οποίας έρχεται σε επαφή με κοινό.
- Εάν και σε αυτή την περίπτωση ο εργοδότης δε μπορεί να λάβει τέτοιο μέτρο για τον αιτούντα εργαζόμενο, ο εργοδότης, ως ύστατο μέτρο προστασίας του εργαζόμενου-αιτούντα που ανήκει σε ευπαθή ομάδα, θέτει τη σύμβαση εργασίας του σε αναστολή για το χρονικό διάστημα που αιτείται ο εργαζόμενος και πάντως όχι πέραν της 31η Δεκεμβρίου 2020. Σε αυτή την περίπτωση, οι εργαζόμενοι δικαιούνται αποζημίωση ειδικού σκοπού ύψους 534 ευρώ με κάλυψη ασφαλιστικών εισφορών επί του ονομαστικού τους μισθού.
Στις περιπτώσεις που ο εργοδότης, παρά το αποδεδειγμένο αίτημα του εργαζόμενου, δεν εφαρμόζει τα παραπάνω μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της διαδοχικής σειράς των επιμέρους βημάτων εφαρμογής τους, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 5.000 € για κάθε παράβαση.
10. Εργαζόμενοι που τελούν κατ’ οίκον περιορισμό λόγω συστάσεων ΕΟΔΥ
Εργοδότης, που απασχολεί εργαζόμενο ο οποίος τίθεται σε κατ’ οίκον περιορισμό 7 ή 14 ημερών, σύμφωνα με τις επίσημες συστάσεις του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), δύναται από την 01.09.2020:
- να καθορίσει με απόφασή του ότι η εργασία θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ’ αποστάσεως εργασίας, ανεξαρτήτως του προβλεπόμενου από την ατομική σύμβαση τόπο εργασίας.
- Σε περίπτωση που δεν είναι εφικτή η εξ αποστάσεως εργασία, να απασχολεί τον εργαζόμενο σύμφωνα με τις ανάγκες της επιχείρησης, πέραν του συμβατικού ωραρίου του, κατά 1 ώρα ημερησίως σε άλλες εργάσιμες ημέρες μετά τη λήξη του περιορισμού κατ’ οίκον μέχρι να συμπληρωθούν οι μισές ώρες του συνόλου των ωρών που αντιστοιχούν στις εργάσιμες ημέρες παραμονής κατ’ οικον.
Για παράδειγμα, εργαζόμενος τέθηκε σε προληπτικό περιορισμό κατ’ οικον για 7 ημερολογιακές ημέρες. Ο συγκεκριμένος εργαζόμενος εργάζεται σε καθεστώς 5νθήμερης πλήρους απασχόλησης, ήτοι 40 ώρες την εβδομάδα. Επομένως, αφού οι ώρες του κατ’ οικον περιορισμού είναι 40, οι ώρες αναπλήρωσης είναι 20.
Ο χρόνος αναπλήρωσης που προβλέπεται δεν λογίζεται ως υπερεργασία ή υπερωρία, σε περίπτωση πλήρους απασχόλησης, ούτε ως πρόσθετη εργασία, σε περίπτωση μερικής απασχόλησης και κατά συνέπεια, δε δικαιούται, κατά αυτόν τον χρόνο αναπλήρωσης, καμία προσαύξηση ή αμοιβή για πρόσθετη εργασία.
Διευκρινίζεται ότι πρέπει να τηρούνται οι σχετικές προστατευτικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας για τα χρονικά όρια εργασίας των εργαζόμενων. Για το διάστημα του κατ’ οίκον περιορισμού καταβάλλονται κανονικά το σύνολο των αποδοχών και των ασφαλιστικών εισφορών.
11. Ειδική άδεια γονέων λόγω νόσησης τέκνων από κορωνοϊό COVID-19.
Οι εργαζόμενοι γονείς, σε περίπτωση που τα τέκνα τους υπάγονται στις ακόλουθες κατηγορίες και νοσήσουν από κορωνοϊό COVID-19, δικαιούνται ειδική άδεια για ασθένεια τέκνων διάρκεια 14 ημέρων ή και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα εφόσον κρίνεται απαραίτητο με ιατρική γνωμάτευση ή σε περίπτωση νοσηλείας τέκνου.
Οι κατηγορίες τέκνων είναι:
- βρέφη,
- προνήπια, νήπια,
- μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
- τέκνα που φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής , ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας
- ατόμων με αναπηρία, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας που είναι ωφελούμενοι σε δομές παροχής υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας για άτομα με αναπηρία
Η άδεια χορηγείται επιπρόσθετα από άλλες άδειες που αφορούν την ασθένεια, ή την νοσηλεία τέκνων και ανεξάρτητα από άλλα μέτρα για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19 και δεν απαιτείται προϋπηρεσία για την χορήγησή της.
Οι εργαζόμενοι γονείς κατά τη διάρκειας αυτής της ειδική άδειας λαμβάνουν αποδοχές:
- κατά τα 2/3 από τον εργοδότη και,
- κατά το 1/3 από τον κρατικό προϋπολογισμό
Οι εργοδότες υποχρεούνται να δηλώσουν στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» όσους εργαζόμενους κάνουν χρήση της ειδικής αυτής άδειας καθώς και τη διάρκειά της.
12. Παράταση μέχρι 31.12.2020 του μέτρου περί εξάντλησης των ανώτατων επιτρεπόμενων ορίων υπερωριακής απασχόλησης.
Επιχειρήσεις-εργοδότες που έχουν εξαντλήσει τα νομίμως προβλεπόμενα ανώτατα όρια υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων τους, δύνανται να τους απασχολήσουν υπερωριακά χωρίς σχετική απόφαση έγκρισης του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων μέχρι και την 31.12.2020.
Η εν λόγω υπερωριακή απασχόληση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα ανώτατα ημερήσια όρια που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις.